Naast de stervende patiënt
– Anne-Mei The
In Naast de stervende patiënt wordt aan de hand van verhalende beschrijvingen een beeld geschetst van de communicatie en besluitvorming rond het levenseinde (euthanasie, palliatieve sedatie en morfine) in de dagelijkse ziekenhuispraktijk.
TEKSTFRAGMENT :
Ontwikkelingen
Het is ruim tien jaar geleden dat Linda Bos, meneer Duintje, mevrouw van der Giesen en meneer Mook in het ziekenhuis stierven. Toch zijn de beschreven situaties nog steeds actueel. Verpleegkundigen en artsen herkennen vandaag de dag nog veel van de geschetste dilemma’s rond het levenseinde. Vooral als het gaat om communicatie, onuitgesproken codes, interacties tussen familie, arts en verpleegkundigen en niet te vergeten de eigen gevoelens en opvattingen over wat goed is. Verzorgenden verwoorden de huidige situatie als volgt :
“De verpleging stapt tegenwoordig sneller naar een arts om een euthanasievraag door te geven. De schroom is minder geworden. Wat de arts daar mee doet hangt nog steeds sterk van de persoon af. Reacties verschillen van: “Ik heb als dokter beloofd mensen beter te maken, ik kan daarom niet meewerken aan iemand dood maken”. En: “Ik heb het nu te druk, er wordt curatief behandeld”. Tot: “Ik voer als supervisor de euthanasie liever zelf uit dan dat ik het overlaat aan de arts-assistent”. Daadwerkelijk euthanasie toepassen, blijft gevoelig. Veel jonge artsen hebben er ook moeite mee. Het blijft strafbaar, juridische vervolging is mogelijk. Sommige artsen zijn voor euthanasie maar willen het zelf nooit uitvoeren. En de familie blijft denken: “Het mag toch?”. Het blijft een complexe situatie, die niet te vangen is in een protocol. Veel hangt af van hoe de mensen er zelf in staan, wat is hun achtergrond, wat is hun geloof.
Tegenwoordig zijn er meer alternatieven om een waardige dood te sterven. In het ziekenhuis is een palliatief team. Palliatieve zorg wordt veel sneller ingezet. Er is nu meer kennis over morfine en palliatieve sedatie. Voor het geven van morfine zijn betere richtlijnen. Daar worden nu makkelijker afspraken over gemaakt. De angst om met morfine te beginnen is minder. Toch blijft het zo dat verpleegkundige vaak in de nacht extra morfine moeten geven. Maar dat verloopt beter. Het escaleert niet meer zo. Het toedienen van morfine had eerder de smaak van verhulde euthanasie. Terwijl morfine een delier kan veroorzaken. We weten nu dat we met de sedativa dormicum en haldol betere effecten bereiken. Palliatieve sedatie wordt meer aangeboden. Dat is meer geaccepteerd. De familie ziet het als alternatief voor niet behandelen, terwijl het een alternatief is om met lijden om te gaan."
..., etcetera